همه چیز در مورد گیتار
گیتار، یکی از سازهای بارهدار (میلهدار) بهحساب میآید که بهطور معمول، شش سیم دارد. این ساز با دو دست نواخته میشود. یک دست با مضراب یا با نوک انگشتان به سیمها ضربه میزند تا سیمها مرتعش شوند، و همزمان، انگشتان دست دیگر با قرار گرفتن پشت بارهها و ایجاد تغییر در طول سیمها، کوک سیمها را تغییر داده و در نتیجه، نتهای موسیقایی تولید میشود. صدای سیمهای در حال ارتعاش، یا بهصورت آکوستیک، از طریق یک محفظهی توخالی تقویت میشود (مثل گیتار آکوستیک ) و یا از طریق امپلیفایر و اسپیکر بهصورت الکتریکی تقویت و شنیده میشود.
تاریخچهی گیتار
قبل از پدید آمدن گیتار الکتریک و استفاده از مواد مصنوعی در ساخت گیتار، گیتار اینگونه تعریف میشد: سازی با دستهی بلند و بارهدار، صفحهی صدای مسطح از جنس چوب، محفظهی صدا و سطح پشتی بدون قوس و عموماً دارای انحناء در دو طرف. عنوان گیتار، برای اشاره به چند نوع کوردوفون که در اوایل قرن دوازدهم میلادی، در جایجای اروپا ساخته و استفاده میشد، به کار میرفت. یک تصویر حکاکی شده بر سنگی با قدمت ۳۳۰۰ سال، مربوط به آسیای صغیر و سوریهی امروز، رامشگری را نشان میدهد که سازی زهی به دست دارد و این قدیمیترین تصویر از کوردوفونها است. بر لوحهای گلی بابل نیز مردمی نمایش داده شدهاند که سازی در دست دارند و این ساز، شباهت زیادی به گیتار دارد. این موارد، میتوانند نشاندهندهی وجود ریشههای گیتار در تمدن بابل باشند.
کلمهی مدرن گیتار، از دوران قدیم به انواع گوناگونی از کوردوفونها اطلاق میشده و این امر باعث سردرگمی درباره نام گیتار میشود. کلمهی انگلیسی guitar، آلمانی Gitarre و فرانسوی guitare، همگی از کلمهی اسپانیایی guitarra بر گرفته شدهاند؛ که البته خود این کلمهی اسپانیایی، از کلمه عربی اندلسی قیثاره و مشابه لاتین آن cithara (که از واژهی یونانی باستانی Kithara میآید) گرفته شده است. نام Kithara، در چهار جای کتاب مقدس مسیحیان به چشم میخورد که البته در ترجمهی کتاب مقدس به زبان انگلیسی، کلمهی Kithara را هارپ ترجمه کردهاند.
در مورد تأثیر سازهای همسان قدیمی و باستانی بر گیتار امروزی، نظرات مختلفی وجود دارد. با آنکه داستان شکلگیری نخستین گیتارها در تاریخ اسپانیای قرونوسطا گم شده است، ولی از دو ساز بهعنوان اثرگذارترین اجداد گیتار امروزی یاد میشود؛ اولی سازیست اروپایی به نام لوت و دومی خویشاوند چهار سیم آن عود که در قرن هشتم توسط موروها به ایبریا برده شد.
در سال ۱۲۰۰ میلادی، حداقل دو ساز با نام گیتار در اسپانیا وجود داشته و توسط نوازندگان نواخته میشده است: یکی به نام Guitarra latina (یا همان گیتار لاتین) و دومی به نام Guitarra morisca یا (گیتار مورویی). گیتار مورویی، دارای بدنهای با پشت گرد و محدب، فینگربورد پهن و چندین حفره صدا بود و گیتار لاتین، با دستهی باریکتر و تنها یک حفره صدا، از گیتار مورویی متمایز میشد. در طول قرن ۱۴ میلادی، بهتدریج واژههای توصیفی “moresca” یا “morisca” و “latina” حذف شدند و از این دو نوع کوردوفون، با نام گیتار یاد شد.
از این زمان به بعد، گیتار مسیری طولانی را طی میکند تا به گیتار اسپانیش یا گیتار کلاسیک آشنای ما تبدیل شود. این سیر تحول که از حوصلهی این مطلب خارج است را به مقالات بعدی وامیگذاریم تا بتوانیم به انواع این ساز محبوب و دوستداشتنی بپردازیم.